İzale-i Şuyu Ortaklığın Giderilmesi Davası Nedir? Ortaklığın giderilmesi davası taşınır veya taşınmaz mallar üzerinde paylı veya el birliğiyle mülkiyet ile hâkimiyet halinde ortaklar arasındaki paydaşlığın son bularak söz konusu malların kişisel mülkiyet haline geçmesidir. Taşınır veya taşınmaz bir mal üzerinde arabanız eviniz dükkânınız hisse senediniz ziynet eşyalarınız vb. başka kişilerle birlikte hak sahibi Olmanız ve diğer paydaşlarla pay üzerinde anlaşamamanız durumunda ortaklığın giderilmesi davası açarak mal üzerindeki kişisel mülkiyet hakkını talep ederek ortaklığa son verilmesini isteyebilirsiniz. Paydaşlarla anlaşılarak ortaklığa son verilebilir. Paydaşlarla uyuşmazlık yaşanması durumunda ortaklığın giderilmesi davası açılarak dava yoluyla ortaklığın giderilmesi istenebilir. Uyuşmazlık halinde açılacak olan ortaklığın giderilmesi davası davayı açan kişi tarafından tüm ortaklara yönelik olarak açılmalıdır. Ortaklığın giderilmesinde iki yöntem izlenmektedir.
Aynen Taksim Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi Davası
İlk yöntem aynen taksim yöntemiyle ortaklığın giderilmesi davasıdır. Paydaşlardan birinin talebi üzerine mahkeme malın aynen taksim edilerek ortaklığın giderilmesine karar verebilir. Bu durumda söz konusu taşınır ya da taşınmaz malın bölünebilir nitelikte olması önemlidir. Bu malın eşit parçaya bölünmek suretiyle taksim edilerek ortaklığın giderilmesi amaçlanır.
Satış Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi Davası
İkinci yöntem satış suretiyle ortaklığın giderilmesidir. Taksim yöntemiyle malın paylaştırılması için bazı nitelikler gereklidir. Niteliklerin sağlanmadığı aynen taksim yönteminin ortaklığın giderilmesi için uygulanamadığı durumlarda malın açık artırım ile satışı yoluna gidilerek ortaklık giderilir. Satış kanalıyla elde edilmiş olan bedel ortaklara paylara oranında bölüştürülür.
Ecrimisil Davası Nedir? (Haksız İşgal)
Taşınmaz mal hak sahibinin rızasına veya herhangi bir hukuka uyun sebebe dayanmadan üçüncü bir kişi tarafından malın kullanılması halinde haksız işgal nedeniyle talep edilebilen tazminattır. Taşınmazın üzerinde haksız işgali gerçekleştiren kişinin hukuki bir dayanağı olmadan bunu kötü niyetli gerçekleştirmiş olması ve taşınmaz üzerindeki hak sahibini zarara uğratmış olması aranacak şartlardır. Hak sahibi taşınmazın kullanılmasına başta rızası olsa bile rızanın geri alınmış ya da sınırları aşılmış olması halinde haksız işgal nedeniyle ecrimisil talep edilebilir. Ecrimisil Yargıtay içtihatları çerçevesinde şekillenmiş olup Yargıtay içtihattı birleştirme kararlarında hukuki niteliği haksız fiile dayalı tazminat olarak belirlenmiştir bu sebeple ecrimisil davası açılmasından itibaren geriye dönük şekilde 5 yıllık süre zarfındaki haksız işgale ilişkin ecrimisil talep edilebilir.
Birlikte Mülkiyette Ecrimisil
Haksız işgal birlikte mülkiyete konu olan taşınmaz üzerinde gerçekleştirilebilir. Söz konusu taşınmaz üzerinde pay hakkı olan kişi haksız işgali gerçekleştiriyor diğer pay sahibinin payını kullanmasını engelleyecek şekilde malda bir kullanım sağlıyor olabilir. Bu durumda ecrimisil talep edilmesi için intifadan men şartı aranacaktır. İnitfadan men ortak mülkiyette bulunan taşınmazdan payı oranında yararlanamayan pay sahibinin söz konusu durumu ortak paya sahip diğer paydaşlara bildirmesidir. Ancak bazı durumlarda kanun pay sahibinin intifadan men bildiriminde bulunmasa dahi ecrimisil talebini isteyebileceğini ön görmüştür. Bunlar:
- Ortak paya sahip olunan ecrimisil talebi istenen malın bağ bahçe vd. doğal ürün ya da iş yeri konut gibi kiraya verilerek hukuksal yarar sağlanabilecek yerlerden olması
- Ortak paya sahip olunan Ecrimisil talebi istenen malın kamu malı olduğu durumlarda
- Ortak paya sahip olunan mal üzerinde diğer paydaşlar ile kullanım anlaşması olduğu durumlarda
- Ortak paya sahip olunan ecrimisil talebi istenen mal üzerinde pay sahiplerine yönelik ortaklığın giderilmesi davası haksız el atmanın önlenmesi vb. davalar açılması ve icra takibi yapılması durumudur.
Ortaklığın Giderilmesi Davası İle Ecrimisil Talep Edilebilir mi?
Ortaklığın giderilmesi davası sulh hukuk mahkemelerinde basit yargılama usulüyle görülen bir davadır. Ortaklığın giderilmesi davası her zaman açılabilir. Ortaklığın giderilmesi davasında zamanaşımı söz konusu değildir. Ecrimisil davalarında genel yetkili mahkeme görevlidir. Ortaklığın giderilmesi davası içinde ecrimisil talep edilemez. Davaların bir arada açılaması usule uygun değildir. Avukat tarafından daha detaylı danışmanlık için Gürbüz Law Partners ekibimiz ile iletişime geçebilirsiniz.
